Diş teli tedavisi, dişlerin düzeltilmesi ve hizalanması için uzun süreli bir süreçtir. Ancak bazen diş telleri veya braketler kırılabilir ya da zarar görebilir. Bu tür durumlar, tedavi sürecini uzatabileceği gibi, ağız içinde rahatsızlığa da neden olabilir. Peki, diş telleri neden kırılır ve kırıldığında ne yapmalısınız? İşte detaylı rehberimiz.
Diş Telleri ve Braketler Kırılır mı?
Evet, diş telleri ve braketler kırılabilir. Ortodontik teller, esnek ve dayanıklı malzemelerden üretilmiş olsalar da, sert veya yapışkan yiyecekler yemek, darbe almak ya da yanlış fırçalama gibi nedenlerle zarar görebilirler. Kırılan bir braket veya bükülen, kopan bir tel, dişlerin istenilen yönde hareket etmesini engelleyebilir ve tedavi sürecinizi aksatabilir.
Diş Teli veya Braket Neden Kırılır?
Diş teli ve braketler genellikle sert veya yapışkan yiyecekler yemek, diş sıkma veya gıcırdatma, kazalar ve sert darbeler, yanlış diş fırçalama ve diş ipi kullanımı, tırnak yeme veya kalem ısırma gibi kötü alışkanlıklar nedeniyle kopar ve kırılır. Sert yiyecekler braketlerin kopmasına, yapışkan yiyecekler ise braketlerin gevşemesine yol açabilir. Diş sıkma ve gıcırdatma tellerin zamanla aşınmasına neden olurken, spor sırasında alınan darbeler de kırılmalara sebep olabilir. Ayrıca, düzenli ortodontik kontrollerin aksatılması mevcut hasarların fark edilmesini geciktirerek tedavi sürecini uzatabilir.
Diş Teli veya Braketin Kırılma (Kopma) Nedenleri Şunlardır.
- Sert ve yapışkan yiyecekler yemek
- Diş sıkma ve gıcırdatma
- Kazalar ve sert darbeler
- Yanlış diş fırçalama ve diş ipi kullanımı
- Tırnak yeme ve kalem ısırma
- Tellerin zamanla yıpranması
- Düzenli kontrollerin aksatılması
1. Sert ve Yapışkan Yiyecekler Tüketmek
- Fındık, ceviz, sert şekerlemeler, patlamış mısır gibi sert yiyecekler braketlerin kopmasına veya tellerin bükülmesine neden olabilir.
- Karamel, sakız gibi yapışkan yiyecekler braketlerin gevşemesine yol açabilir.
2. Dişleri Sıkmak veya Gıcırdatmak
- Uyku sırasında ya da stres anında dişleri sıkmak, braketlerin aşınmasına ve kopmasına sebep olabilir.
3. Kazalar ve Darbeler
- Spor yaparken ya da kazara alınan darbeler diş tellerine zarar verebilir.
- Özellikle temas sporları yapan kişiler için ağız koruyucu kullanmak önemlidir.
4. Yanlış Diş Bakımı
- Dişleri çok sert fırçalamak veya diş ipini yanlış kullanmak, tellerin gevşemesine ya da braketlerin yerinden çıkmasına neden olabilir.
5. Tırnak Yeme ve Kalem Isırma Gibi Alışkanlıklar
- Tırnak yemek, kalem ısırmak gibi kötü alışkanlıklar diş tellerinin eğilmesine veya kırılmasına yol açabilir.
Diş Teli Koptuğunda veya Braket Kırıldığında Ne Yapılmalı?
Diş teliniz kırıldığında veya braketiniz çıktıysa, aynada durumunu kontrol edin. Tel büküldüyse ve batmıyorsa ortodontistinize danışın, ancak sivri uç batıyorsa diş mumu veya şekersiz sakızla kapatın ya da steril cımbızla içe doğru bükün. Çıkan braketi kaybetmemek için temiz bir mendile sarın ve en kısa sürede randevu alın. Ağrıyı hafifletmek için tuzlu suyla gargara yapın ve tahriş olan bölgelere ortodontik mum uygulayın. Acil durumda, sivri ucu temiz bir pamukla kapatarak geçici bir önlem alın, ancak mutlaka ortodontistinize başvurun.
1. Diş Teli veya Braketin Durumunu Kontrol Edin
- Telin ya da braketin tamamen kopup kopmadığını anlamak için aynaya bakın.
- Eğer tel sadece büküldüyse ve herhangi bir batma yapmıyorsa, en kısa sürede ortodontistinize danışın.
- Braket yerinden çıktıysa ve hala tel üzerinde asılı duruyorsa, onu yerinde bırakın.
2. Rahatsızlık Veren Teli Geçici Olarak Sabitleyin
- Sivri uçlu veya batma yapan bir tel varsa, onu yumuşatmak için diş mumu veya şeker içermeyen sakız kullanabilirsiniz.
- Eğer tel yanağınıza veya dilinize batıyorsa, steril bir cımbız yardımıyla hafifçe içe doğru bükebilirsiniz.
3. Çıkan Braketi Saklayın ve Diş Hekiminize Gidin
- Eğer braket tamamen çıktıysa, onu kaybetmemek için temiz bir kağıt mendile veya küçük bir kutuya koyun.
- En kısa sürede ortodontistinize ulaşarak randevu alın.
4. Ağrıyı Hafifletmek İçin Önlemler Alın
- Sivri uçlu telin neden olduğu tahrişi önlemek için ağız gargarası veya tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz.
- Ağız içinde oluşan tahriş veya yaralanmalar için hassas bölgeleri koruyacak ortodontik mum kullanabilirsiniz.
5. Acil Durumlarda Geçici Çözümler Uygulayın
- Eğer tel çok fazla batıyorsa ve diş mumu yoksa, temiz bir pamuk veya küçük bir parça ıslak pamuk ile sivri ucu kapatabilirsiniz.
- Ancak, bu sadece geçici bir çözümdür. En kısa sürede ortodontistinize başvurmalısınız.
Diş Tellerinin Kopmasını (Kırılmasını) Önlemek İçin Ne Yapılmalı?
Diş tellerinizin veya braketlerinizin kırılmasını önlemek için şu önlemleri alabilirsiniz:
- Sert ve yapışkan yiyeceklerden kaçının.
- Dişlerinizi nazikçe ve doğru teknikle fırçalayın.
- Diş ipi kullanırken dikkatli olun.
- Spor yaparken ağız koruyucu takın.
- Tırnak yeme, kalem ısırma gibi alışkanlıklardan uzak durun.
- Ortodontist kontrollerinizi aksatmayın.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
1. Diş teli kırılırsa ne olur?
Diş teli kırıldığında, telin sivri uçları yanağınıza veya dilinize batabilir ve tahrişe neden olabilir. Ayrıca, dişlerinizi doğru şekilde hareket ettirmesi gereken kuvvet dağılımı bozulacağı için tedavi süreciniz aksayabilir. Bu yüzden en kısa sürede ortodontistinize danışmalısınız.
2. Braket yutmak tehlikeli mi?
Braket yutulursa genellikle sindirim sistemi tarafından doğal olarak atılır ve büyük bir sağlık sorunu oluşturmaz. Ancak, nefes borusuna kaçma ihtimali varsa veya yutma sonrası nefes darlığı gibi belirtiler görülüyorsa hemen bir doktora başvurulmalıdır.
3. Diş teli yayı yutulursa ne olur?
Diş teli yayı yutulursa genellikle mideye gider ve sindirim yoluyla doğal olarak dışarı atılır. Ancak, büyük bir parça yutulduysa veya yutma sonrası karın ağrısı, mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkarsa bir doktora başvurulmalıdır.
4. Braket kırıldığında nasıl anlaşılır?
Braketin kırıldığını anlamanın en yaygın belirtileri arasında braketi dişinizde sabit hissedememeniz, braketin tel üzerinde hareket etmesi, braketin tamamen çıkması veya dişinizde bir rahatsızlık hissi oluşması yer alır. Bazen kırılan braketin bir parçası ağız içinde kalabilir, bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
5. Diş telim koptu, ne yapmalıyım?
Diş teliniz koptuysa öncelikle aynada teli kontrol edin. Eğer tel batıyorsa diş mumu ile sivri ucunu kapatabilirsiniz. Kopan veya gevşeyen teli kendiniz düzeltmeye çalışmayın ve en kısa sürede ortodontistinize randevu alın.
6. Braket kırılınca ek ücret ödenir mi?
Bu, ortodontik tedaviyi nerede yaptırdığınıza ve tedavi paketinizin kapsamına bağlıdır. Özel kliniklerde genellikle braket değişimi için ek ücret alınabilir, ancak devlet hastanelerinde SGK kapsamına giren hastalarda farklı prosedürler uygulanabilir. Detayları öğrenmek için ortodontistinize danışmalısınız.
7. Kopan braket tekrar takılır mı?
Eğer braket tamamen çıkmadıysa ve zarar görmediyse ortodontistiniz onu tekrar yapıştırabilir. Ancak, kırıldıysa veya kaybolduysa yeni bir braket takılması gerekebilir.
8. Diş plağı kırılırsa ne olur?
Diş plağı (retainer) kırılırsa dişleriniz eski pozisyonuna dönmeye başlayabilir. Kırık parçayı atmayın ve en kısa sürede diş hekiminize başvurarak yeni bir retainer yaptırın.
9. İkinci kez tel takılır mı?
Evet, diş teli tedavisi bittikten sonra dişlerin tekrar bozulması durumunda ikinci kez tel takılabilir. Tedavinin gerekliliği ve süresi dişlerin durumuna bağlıdır.
10. Diş teli lastiği koparsa ne olur?
Diş teli lastiği koparsa braketin işlevi azalabilir ve dişlerin düzelme süreci yavaşlayabilir. Lastik değişimi için ortodontistinize danışmalısınız.
11. Tel batan yere ne yapılır?
Eğer tel yanağınıza veya dilinize batıyorsa, diş mumu kullanarak sivri kısmı kapatabilirsiniz. Ağız içindeki tahrişi hafifletmek için tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz. Ancak, kalıcı bir çözüm için ortodontistinize gitmelisiniz.
Sonuç: Diş Telleri Kırıldığında Hızlı Hareket Edin
Diş telleri ve braketler zaman zaman kırılabilir veya zarar görebilir. Ancak, bu tür durumlarda paniğe kapılmadan doğru adımları takip ederek tedavinizi aksatmadan devam ettirebilirsiniz. Kırılan bir tel veya kopan bir braket, ortodontik tedavinizin süresini uzatabileceği için en kısa sürede ortodontistinize başvurmanız önemlidir. Diş tellerinizi korumak için önlemler alarak tedavinizi sorunsuz bir şekilde tamamlayabilirsiniz.
